بیابان ریگستان بین سه استان کرمان، یزد و خراسان جنوبی و در حد فاصل بیابان لوت شمالی و کویر مرکزی ایران واقع است. اگر به دنبال سفری به دور از هیاهو و شلوغی هستید، ریگستان و سکوت و آرامش این بیابان وسیع می‌تواند گزینه مناسبی برای سفر آفرودی شما باشد.
بیابان ریگستان کجاست؟
منطقه بیابانی ریگستان در محدوده مرکزی ایران، در جنوب ریگ شتران و شمال غرب بیابان لوت است. به طور دقیق‌تر از شمال به جاده رباط پشت بادام به طبس و از غرب به جاده راور به دیهوک منتهی و از جنوب به حد فاصل بهاباد به راور کرمان و از شرق حد فاصل خرانق در استان یزد به شهر بهاباد را شامل می‌شود.
بیابان ریگستان
شرایط اقلیمی و آب و هوایی
ریگستان محصور مناطق بیابانی و با اقلیمی گرم و خشک و عمدتا شامل دشت‌ها می‌باشد. میزان بارندگی در این ناحیه کم است اما چشمه‌های آب شیرین و یا شور زیادی وجود دارند که البته بیشتر آن‌ها در تابستان‌ها یا زمان خشکسالی کم‌آب و یا کلا خشک می‌شوند. با این حال وجود دو قله مرتفع در نایبندان و علی‌آباد منابع آبی لازم و کافی برای حیات در این ناحیه را فراهم می‌آورد؛ به طوری که بیشتر گونه‌های گیاهی و جانوری مناطق بیابانی و استپی ایران در آن وجود دارند. همچنین دورافتاده بودن و فعالیت کمتر انسان‌ها در ریگستان، محیط امنی برای حیات وحش این منطقه به وجود آورده است.
جمعیت یوزپلنگ آسیایی و کفتار راه راه ایرانی در ریگستان قابل توجه است. همچنین زیستگاه خوبی برای حیوانات در معرض خطری مانند جبیر، شاه روباه گربه شنی است. از دیگر حیوانات این منطقه می‌توان به خرگوش صحرایی، تشی، خارپشت ایرانی، شغال، سیاه‌گوش روباه شنی و نیز روباه معمولی اشاره کرد. همچنین پوشش گیاهی غالب در منطقه درختچه‌های گز، تاغ و ارته می‌باشند.
جاذبه‌ها و تفریحات در ریگستان
در گذر از ریگستان، دق‌ها و ریگزارهای بسیاری خواهید دید. همچنین ممکن است نظاره‌گر عبور شترها در بسترهای نمکی دق‌ها و رمل‌ها شوید. این منطقه پر از جاذبه‌های طبیعی است که دیدن از آن‌ها برای هر طبیعت‌دوست و کویرنوردی واجب است.
یکی از زیبایی‌های مسحورکننده ریگستان وجود تپه‌های ستاره‌ای در این منطقه است. علت وجود چنین پدیده‌ای در سرزمین‌های بیابانی تغییر جهت باد به صورت متناوب است. البته منظور بادهای بسیار شدیدی که در حال حاضر در فلات ایران نمی‌وزند.
تپه‌های ستاره‌ای از زیبایی‌های مسحورکننده ریگستان
از دیگر دیدنی‌های منحصربفرد می‌توان به گود مسخ که بزرگ‌ترین گود تلماسه‌ای ریگستان است، اشاره کرد. این گود از اتصال چندین تپه ماسه‌ای هلالی شکل بزرگ ایجاد شده که داخل آن تشکیل شده از کلوت‌ها و پوشش گیاهی است. همچنین بلندترین هرم‌های ماسه‌ای بعد از بزرگ ریگ لوت در این منطقه واقع شده‌اند.
گود مسخ در ریگستان تشکیل شده از اتصال چند تپه بزرگ هلالی
منطقه ریگستان از سمت شمال به پشته سیاه یا سرزمین سیاه آن نیز معروف است. دلیل این نامگذاری، سنگ‌های بازالتی در این قسمت هستند که بازمانده‌های چند میلیون ساله از فوران دهانه‌های آتشفشانی در گسل نایبند است که تا کیلومترها به اطراف پرتاب شده‌اند.
در زمان‌های قدیم بیابان ریگستان محل گذر کاروان‌های متعددی بوده، پس طبیعی است اگر در مسیر خود، به چندین کاروانسراهای تاریخی برخورید. برای نمونه می‌توان به کاروانسرای چهل‌پایه، به جامانده از دوران قاجار، در جنوب شرق آن اشاره کرد که زیبایی کم‌نظیری دارد. اما متاسفانه کندوکاوهای بسیار زیاد درون کاروانسرا به دنبال گنج و عتیقه‌جات، باعث تخریب این اثر تاریخی ارزشمند شده است.
کاروانسرای چهل پایه
در مسیر سفر خود می‌توانید سری هم به روستای نایبند بزنید و از بافت زیبای آن لذت برده و با فرهنگ و مردم محلی آشنا شوید.
سخن پایانی
بیابان ریگستان هر سال به خصوص در فصل‌های پاییز و زمستان گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند که خاطراتی به یاد ماندنی از کمپینگ و آفرودسواری، آسمان پرستاره شب و سکوت و طبیعت زیبای کویر برای خود ثبت می‌کنند. اگر قصد سفر به ریگستان را دارید، به هنگام گشت‌و‌گذارهای آفرودی و هیجان‌انگیز، در خاطر داشته باشید که این منطقه گوشه امنی برای بسیاری از جانداران بیابانی به ویژه برخی گونه‌های در معرض خطر انقراض همچون یوزپلنگ آسیایی است. به همین علت از ریگستان‌به عنوان یکی از مهمترین زیستگاه‌های بیابانی ایران یاد می‌شود.
